Boreale gedachten

Oppervlakkige analyses overheersen bij de komeetachtige opkomst in de politiek van Thierry Baudet. In de Provinciale Statenverkiezingen werd zijn Forum voor Democratie de grootste partij. De analyses gaan over zijn uitstraling op TV, zijn optimisme naast een verzuurde Wilders, de vraag of hij nu wel of niet verwijst naar een bruin gedachtengoed. De grote vraag: in welke behoefte voorziet Thierry Baudet voor de kiezer, wordt nauwelijks gesteld. Zijn formidabele aanhang zal toch wel niet komen van zijn boreale gedachten?

De drie belangrijkste punten van Baudet: tegen Europa, tegen immigratie en tegen ‘klimaatgekte’ passen alle in een bekend conservatief discours. Maar er zijn meer conservatieve partijen. Ik ben altijd geneigd, groot politiek succes toe te schrijven aan de onderhuidse boodschappen van de politicus. Wat heeft het volk nu weer opgevangen? Welke onvrede kanaliseert zich naar déze man of vrouw en déze boodschap?

Een belangrijke en heel zichtbare ontwikkeling van deze tijd wordt door de meeste politieke partijen niet aan de orde gesteld. En toch is het belang daarvan volkomen duidelijk; ik doel op de groeiende kloof tussen ploeterend volk en zich verrijkende bovenlaag. Ofwel de tegenstelling tussen officieel optimisme en de dagelijkse werkelijkheid van moeizaam rondkomen. Er is voor het eerst in tientallen jaren een serieuze maatschappelijke daling op gang gekomen. Voor vrij veel mensen dalen zowel inkomen als baanzekerheid. Op links worden deze kwesties geagendeerd, maar toch niet als centraal maatschappelijk probleem. VVD, CDA en D66 zijn te veel verbonden met de bovenwereld om dit geloofwaardig aan de orde te stellen, als zij dat al zouden willen. Empathie is geen deugd meer, en dus daalt ook het begrip voor de financiële problemen van anderen; de maatschappij wordt steeds meer een kille plek. Het schuurt in de samenleving, en er zijn weinig uitlaatkleppen voor die frictie.

De onderhuidse Baudet

Naast deze sociaaleconomische kwesties is er ook een culturele beweging, die van verzet tegen ‘links’. Misschien begrijpen we de onderhuidse Baudet pas goed tegen die achtergrond. Links verkondigt boodschappen die, in één woord samengevat, verontrustend zijn. Armoede in de wereld, dictatuur en uitbuiting, misstanden, klimaat. Veel mensen ervaren daarin ook een betweterig vingertje. En als de geplaagde mens van nu aan iéts behoefte heeft, dan is het wel met rust gelaten te worden. Zichzelf te zijn, en zich niet schuldig hoeven te voelen over de vliegtocht naar de Turkse stranden. We hebben het al zo moeilijk, ons verzetje laten we ons niet afnemen. Daarom spits je je oren wanneer een intellectueel je met overtuiging vertelt dat al die klimaatmaatregelen maar onzin zijn. Of dat de sluizen van de immigratie wijd open zijn gezet. Of dat ‘wij’ niets te vertellen hebben in Europa. Dat is precies wat je in je benarde geest altijd al had gedacht, maar wat je niet goed onder woorden kon brengen omdat je geen intellectueel was.

Boreale gedachten

De boreale gedachten van Baudet spelen hier nauwelijks op in. Dit is een kant van Baudet die de meeste kiezers nog niet op hun netvlies hebben: dat hij, anders dan Pim, tegen extreem rechts aanschurkt. In code heeft hij altijd een boodschap voor hen: bij mij zitten jullie goed. Zoals het gebruik van het woord boreaal, dat gewoon blank betekent. Zeker in combinatie met de ‘homeopathische verdunning’ die het blanke ras zou ondergaan. Die codes worden wel gekraakt, maar de verdedigingslijn ‘dat is een verkeerde uitleg van mijn onschuldige woorden’ doet het voorlopig nog. Ook zijn speech bij de IJzerbedevaart is men op rechts natuurlijk nog niet vergeten. En zijn keuze voor running mate Hiddema, de verdediger van de weduwe Rost van Tonningen. Maar ook dat verklaart niet zijn succes.

Hier is dan de onderhuidse boodschap van Baudet: jullie hoeven je niet schuldig te voelen over je verzetje. Wijs gewoon alle aanspraken op je levensstijl af. Laten ze niet zo moeilijk doen. De boreale gedachten van Baudet komen neer op: mensen, jullie hoeven niet te veranderen; dat moeten alleen al die andere idioten.