Guus Hiddink moest uitkijken. Hij moest weten dat er regels zijn over de bewoning van huizen. En die heeft hij overtreden, hij heeft het geweten. Zijn huis stond in 2003 in België, maar volgens de rechtbank woonde hij daar niet. Maar woont Hiddink ooit ergens? Uit de rechtbankverslagen komt hij naar voren als een nomade, die nu eens in een hotel slaapt en dan weer in zijn auto. Maar de fiscus kent dat soort mensen niet.

R. moet ook uitkijken. De sociale dienst let op haar. Ze heeft een uitkering en sinds enige tijd ook een vriend. En dat bijt elkaar. Na een mislukt huwelijk wilde ze een tijdje ‘geen polonaise aan haar lijf’ maar met P. klikt het toch wonderlijk goed. Hoewel ze er nog niet helemaal van overtuigd is dat ze met hem gelukkig kan worden, want er zijn geregeld spanningen over zijn ex en zoon, van wie P. zich niet goed kan los maken. Soms gaat het goed tussen R. en P., dan is hij geregeld bij haar; soms kan ze hem niet verdragen en dan blijft hij bij haar weg. Zijn ze ‘bij elkaar’? Het scala aan menselijke relaties is groter dan onze schat aan woorden en regels.

De buurt heeft geklikt en sindsdien zijn er sociale rechercheurs om R. heen. Ze houden haar voordeur in de gaten om te zien wie er naar binnen gaat, en vooral of die er ook weer uit komt. In de supermarkt loeren ze in haar winkelwagentje om te zien voor hoeveel mensen zij boodschappen doet. Want gemeenschappelijke maaltijden zijn voor de sociale dienst geen bron van gezelligheid maar ‘ongerechtvaardigd voordeel’.

Laatst wilde ze de slaapkamer opnieuw laten stucen en behangen. Iemand met ervaring waarschuwde haar dat ze die niet moest laten aanleggen door P. Want als deze met gips en behang door de voordeur zou gaan, zou de sociale dienst dat beschouwen als teken van een relatie van ‘onderlinge zorg’. Waarop natuurlijk een correctie van de uitkering zou moeten volgen. Maar hoe zit dat dan? Mag je dan als vrouw in de bijstand dan alleen gebruik maken van de vakman die je niet kunt betalen? Neen, je mag bij klussen in huis wel degelijk een beroep doen op vrienden, alleen niet op je vriend.

Wie ook moet gaan opletten met gips en behang is zelfstandig ondernemer J. Hij drijft een goed lopend cateringbedrijf, hij is een graag geziene gast voorafgaande aan feesten en partijen. Zijn bus met groot logo van zijn bedrijf komt overal.

J. houdt tegenwoordig een boekhouding bij van zakelijke ritten met zijn bus. Drie kilometer hier, vier kilometer daar. Bestemmingen en facturen moeten met elkaar in overeenstemming zijn. Natuurlijk had J. ervoor kunnen kiezen, de boekhouding niet te voeren. In dat geval zou de belastingdienst hem echter in de gaten kunnen houden. En wanneer hij gips en behang bij de doe-het-zelf zaak in zijn bus zou laden, zou dat geregistreerd kunnen worden. Aha, u gebruikt de bus voor privé doeleinden? En u houdt geen kilometeradministratie bij? Dan rekenen wij maar even het gehele gebruik van uw bus voor privé! We kunnen het immers gemakkelijker maken!

Voor T. en G. is het inmiddels te laat. Toen T’s man overleed, werd ze liefdevol opgevangen door G. en zijn vrouw. Toen daarna G’s vrouw overleed, wilde ze graag iets terug doen voor G. die ernstige hartklachten heeft. Geregeld slaapt ze in G’s huis, om hem te kalmeren bij zijn angstaanvallen. En G. wil graag weer iets terug doen, hij zet haar tweemaal in de week een maaltijd voor.

Maar dat gaat zó maar niet in ons land! Er zijn regels! T. en G. hebben beiden AOW, beiden als alleenstaanden. En door hun leefpatroon voeren ze inmiddels een ‘gezamenlijk huishouden’. Ze hebben fraude gepleegd door dit niet op te geven! Ze zijn daarvoor inmiddels veroordeeld, ook in hoger beroep. Wij gaan in dit land op de kleintjes letten!

Misschien moeten ze het maar zó doen. Vriend P. haalt gips en behang voor ondernemer J. én voor zijn vriendin R. J. draagt de zakken naar binnen en stuct de slaapkamer. R. slaapt een paar nachten per week in het huis van hartpatiënt G., die de kilometerregistratie bijhoudt voor J. Intussen bereidt weduwe T. de maaltijd voor P. en R. Of zou de sociale dienst ook dáár iets van vinden?

Ik zie op TV de politieke leider van één van ’s lands grootste partijen zeggen dat controles veel intensiever moeten worden om de sociale voorzieningen betaalbaar te houden. Hij heeft misschien die voorzieningen nog niet veel mogen genieten. Rare woorden eigenlijk, ‘sociale voorzieningen’, ‘sociale dienst’.